មេរៀនទី៣​៖ ១១-១៧ មេសា ២០២០

តើព្រះយេស៊ូវ និងសិស្សរបស់ទ្រង់គិតអំពីព្រះគម្ពីរយ៉ាងដូចម្តេច?

Jeans
ថ្ងៃសៅរ៍ ទី១១ មេសា ឆ្នាំ២០២០
អំណានព្រះគម្ពីរសម្រាប់មេរៀនប្រចាំសប្តាហ៍នេះ៖ ម៉ាថាយ ៤៖១-១១; ម៉ាថាយ ៥៖១៧-២0; លូកា ២៤៖ ១៣-៣៥, ៤៤; ម៉ាថាយ ១២៖៣, ៤; កិច្ចការ ៣៖៨។

ខចងចាំ៖ «តែ​ទ្រង់​មាន​ព្រះបន្ទូល​ប្រាប់​ថា មាន​សេចក្តី​ចែង​ទុក​មក​ដូច្នេះ ‘មនុស្ស​មិន​មែន​រស់ ដោយសារ​ តែ​នំបុ័ងប៉ុណ្ណោះ​ទេ គឺ​រស់​ដោយសារ​គ្រប់​ទាំង​ព្រះបន្ទូល ដែល​ចេញ​ពី​ព្រះឱស្ឋ​ព្រះ​មក​ដែរ’» (ម៉ាថាយ ៤៖ ៤)។

គួរអោយសោកស្តាយនៅក្នុងសម័យទំនើបរបស់យើង មនុស្សខ្លះនិយាយថា ព្រះគម្ពីរពុំមានអត្ថន័យពិតប្រាកដសម្រាប់ជីវិតរបស់យើងនោះទេ។ អស់អ្នកដែលមានគិតគំនិតបែបនេះសង្ស័យថាព្រះពុំបានដឹកនាំមនុស្សបរិសុទ្ធអោយសរសេរព្រះគម្ពីរ។ ដូច្នេះ អ្នកដែលគិតបែបសម័យថ្មីទាំងនេះជឿថា ព្រះគម្ពីរមិនអាចបង្រៀនយើងពីសេចក្តីពិតបានទេ។ ពួកគេគិតថា ព្រះគម្ពីរត្រូវបានសរសេរ​ដោយបណ្តាមនុស្សដែលយល់មិនដល់ពីរបៀបរស់នៅនៃជីវិតរបស់យើងនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះទេ។ អ្នកគិតទាំងនេះមិនអាចជឿលើបាដិហារ្យនៅក្នុងព្រះគម្ពីរនោះទេ។ ពួកគេជឿថា ព្រះគម្ពីរគឺជាសៀវភៅដែលគ្មានជីវិត ឬអំណាចនោះទេ។ សម្រាប់ពួកគេព្រះគម្ពីរពុំមែនជាគំនិតរបស់ព្រះសម្រាប់មនុស្សទេ។ ទេសម្រាប់ពួកគេ ព្រះគម្ពីរគឺគ្រាន់តែជាគំនិតរបស់មនុស្សចំពោះព្រះតែប៉ុណ្ណោះ។ ដូច្នេះ សម្រាប់មនុស្សជាច្រើននៅក្នុងសម័យរបស់យើងព្រះគម្ពីរគ្មានអត្ថន័យពិតប្រាកដណាមួយសម្រាប់ជីវិតរបស់យើងទៀតទេ។

ក្នុងនាមជាសេវេនដេយអាត់វេនទីស្ទ យើងបដិសេធនូវទស្សនៈបែបនេះ។ ក្នុងគម្ពីរសញ្ញាថ្មីយើងឃើញពីច្បាប់ទាំងឡាយដែលបង្ហាញយើងពីវិធីដើម្បីអោយយល់ពីព្រះគម្ពីរទាំងមូល។ យើងរៀនពីច្បាប់ទាំងអស់នេះនៅពេលដែលយើងសិក្សាពីរបៀបដែលព្រះយេស៊ូវ និងអ្នកដើរតាមទ្រង់បានយល់ពីកណ្ឌគម្ពីរសញ្ញាចាស់។ នោះគឺគ្រាន់តែជាព្រះគម្ពីរដែលពួកគេមាននៅសម័យនោះ។ តើពួកគេមាន អារម្មណ៍យ៉ាងណាចំពោះបណ្តាជន ទីកន្លែង និងអ្វីៗដែលបានកើតឡើងនៅក្នុងសម័យរបស់ពួកគេ? តើពួកគេបានសម្រេចចិត្ដថា ព្រះគម្ពីរមានអត្ថន័យយ៉ាងដូចម្តេចវិញ? សប្តាហ៍នេះយើងនឹងក្រឡេកមើលចម្លើយចំពោះសំណួរទាំងនេះ។

ថ្ងៃអាទិត្យ ទី១២ មេសា ឆ្នាំ២០២០

មានសេចក្តីចែងទុក

កិច្ចការរបស់ព្រះយេស៊ូវសម្រាប់ព្រះនៅលើផែនដីបានចាប់ផ្តើមនៅពេលដែលលោកយ៉ូហានបាទីស្ទបានជ្រមុជទឹកអោយព្រះអង្គ។ បន្ទាប់ពីនោះ ព្រះវិញ្ញាណបរិសុទ្ធបានដឹកនាំព្រះយេស៊ូវអោយទៅកាន់ទីរហោស្ថាននៅក្នុងស្រុកយូដា។ នៅទីនោះព្រះយេស៊ូវពុំបានសោយអាហារទាល់តែសោះអស់រយៈពេល៤០ថ្ងៃ។ បន្ទាប់ពី ៤០ថ្ងៃដោយគ្មានអាហារព្រះយេស៊ូវមានអារម្មណ៍ចុះខ្សោយជាខ្លាំង។ បន្ទាប់មកសាតាំងបានចូលមករកព្រះយេស៊ូវ ហើយបានព្យាយាមល្បួងព្រះយេស៊ូវអោយធ្លាក់ទៅក្នុងសេចក្តីល្បួង។

សូមអានអំពីការវាយប្រហាររបស់សាតាំងទៅលើព្រះយេស៊ូវនៅក្នុងខគម្ពីរម៉ាថាយ ៤៖១-១១។ តើព្រះយេស៊ូវបានប្រឆាំងទាស់នឹងសាតាំងនៅឯទីរហោស្ថានដោយរបៀបណា? តើរឿងមួយនេះបង្រៀនយើងយ៉ាងដូចម្តេចអំពីព្រះគម្ពីរ?

សាតាំងព្យាយាមល្បួងព្រះយេស៊ូវអោយធ្វើថ្មអោយក្លាយទៅជានំប័ុង។ ប៉ុន្តែ ព្រះយេស៊ូវមានបន្ទូលថា «មនុស្ស​មិន​មែន​រស់ដោយសារ​តែ​នំបុ័ងប៉ុណ្ណោះ​ទេ គឺ​រស់​ដោយសារ​គ្រប់​ទាំង​ព្រះបន្ទូលដែល​ចេញ​ពី​ព្រះឱស្ឋ​ព្រះ​មក​ដែរ» (ម៉ាថាយ ៤៖៤)។ សុវត្ថិភាពរបស់ព្រះយេស៊ូវគឺជាការទុកចិត្តលើព្រះគម្ពីរ។ ព្រះគម្ពីរគឺជាព្រះបន្ទូលដ៏រស់របស់ព្រះ។ នៅពេលដែលព្រះយេស៊ូវឆ្លើយតបទៅកាន់សាតាំងតាមរយៈខរបស់ព្រះគម្ពីរ ព្រះយេស៊ូវបង្ហាញយើងពីអំណាចនៃព្រះគម្ពីរ។ បន្ទាប់មកសាតាំងបង្ហាញព្រះយេស៊ូវពីនគរទាំងឡាយរបស់ផែនដីសម្រាប់កិច្ចការមួយ។ ព្រះយេស៊ូវត្រូវតែក្រាបចុះ ហើយថ្វាយបង្គំដល់សាតាំងជាមុនសិន។ តែព្រះយេស៊ូវមានបន្ទូលថា «ចូរ​ឯង​ថយ​ចេញ​ពី​អញ​ទៅ ដ្បិត​មាន​សេចក្តី​ចែង​ទុក​មក ​ថា ‘ឯង​ត្រូវ​ថ្វាយ​បង្គំ​ដល់​ព្រះអម្ចាស់ ជា​ព្រះ​នៃ​ឯង ហើយ​ត្រូវ​គោរព​ដល់​ទ្រង់​តែមួយព្រះអង្គប៉ុណ្ណោះ’» លូកា ៤៖៨។ ព្រះយេស៊ូវបង្ហាញយើងថា ការថ្វាយបង្គំដ៏ពិតគឺអំពីព្រះ គ្មានអ្នកណាផ្សេងឡើយ។ ការថ្វាយបង្គំ ដ៏ពិតក៏មានន័យថា យើងត្រូវតែស្តាប់តាមព្រះបន្ទូលព្រះគឺព្រះគម្ពីរ។ ទីបំផុត សាតាំងយកព្រះយេស៊ូវទៅ ដាក់នៅលើដំបូលនៃព្រះវិហារនៅក្នុងទីក្រុងយេរូសាឡិម។ បន្ទាប់មក សាតាំងបង្គាប់អោយព្រះយេស៊ូវ បង្ហាញថាទ្រង់ជាព្រះដោយទំលាក់អង្គទ្រង់ចុះទៅក្រោម។ ប៉ុន្តែ ព្រះយេស៊ូវមានបន្ទូលថា «មាន​សេចក្តី​ ចែង​ទុក​ដូច្នេះ​ទៀត ‘កុំ​ឲ្យ​ឯង​ល្បួង​ព្រះអម្ចាស់ ជា​ព្រះ​នៃ​ឯង​ឡើយ’»​ (ម៉ាថាយ ៤៖៧)។

នៅក្នុងសេចក្តីល្បួងទាំង៣យ៉ាង ព្រះយេស៊ូវឆ្លើយតបទៅវិញដោយប្រើព្រះបន្ទូល «មាន​សេចក្តី​ ចែង​ទុក​»។ ព្រះយេស៊ូវប្រើព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះចំៗ ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងការវាយប្រហារ និងសេចក្តីកំភូតរបស់សាតាំង។ ចំណុចនេះគួរតែជាមេរៀនដ៏មានអំណាចមួយសម្រាប់យើងគ្រប់គ្នា។ ដ្បិតមានតែព្រះគម្ពីរមួយប៉ុណ្ណោះដែលជាហេតុផល និងជាគ្រឹះសម្រាប់គ្រប់យ៉ាងដែលយើងជឿ។

មែនហើយ ព្រះយេស៊ូវគឺជាព្រះ។ ប៉ុន្តែ នៅក្នុងការប្រឆាំងទាស់នឹងការវាយប្រហាររបស់សាតាំង ព្រះយេស៊ូវប្រើត្រឹមតែព្រះគម្ពីរប៉ុណ្ណោះ។ ព្រះគម្ពីរពុំមែនជាគោលគំនិតរបស់មនុស្សនោះទេ។ សម្រាប់ព្រះយេស៊ូវព្រះគម្ពីរមានអំណាចធំបំផុត។ ព្រះអង្គចាប់ផ្តើមកិច្ចការរបស់ទ្រង់សម្រាប់ព្រះតាមរយៈព្រះគម្ពីរ។ ព្រះអង្គបន្តកសាងកិច្ចការរបស់ទ្រង់ដោយផ្នែកលើព្រះគម្ពីរ។ ព្រះយេស៊ូវបានទុកចិត្តលើព្រះបន្ទូល របស់ព្រះ។ យើងក៏គួរតែទុកចិត្តលើព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះផងដែរ។

ថ្ងៃច័ន្ទ ទី១៣ មេសា ឆ្នាំ២០២០

ព្រះយេស៊ូវ និងក្រឹត្យវិន័យ

សូមអានខគម្ពីរម៉ាថាយ ៥៖១៧-២០; ម៉ាថាយ ២២៖២៩ និងម៉ាថាយ ២៣៖២, ៣។ តើព្រះ យេស៊ូវបានមានបន្ទូលនៅក្នុងខទាំងនេះ យ៉ាងដូចម្តេច?

ព្រះយេស៊ូវបង្រៀនដល់អ្នកដែលដើរតាមទ្រង់អោយស្តាប់តាមព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះគឺព្រះគម្ពីរ ហើយនិងច្បាប់។ វាពុំមានតម្រុយណាមួយដែលថា ព្រះយេស៊ូវបានសង្ស័យលើអំណាចនៃព្រះគម្ពីរនោះទេ។ ព្រះយេស៊ូវតែងតែមានបន្ទូលថា ព្រះគម្ពីរបានបង្ហាញពីផែនការរបស់ព្រះសម្រាប់មនុស្ស។ ព្រះយេស៊ូវបានមានបន្ទូលទៅពួកសាឌូស៊ី ឬពួកគ្រូនៃសាសន៍យូដាថា ​«អ្នក​រាល់​គ្នា​ភាន់ច្រឡំ​ទេ ពី​ព្រោះ​មិន​យល់​គម្ពីរ ឬ ​ព្រះចេស្តា​នៃ​ព្រះ​សោះ» (ម៉ាថាយ ២២៖២៩)។ ព្រះយេស៊ូវក៏បានបង្រៀនថា វាមិនគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីអោយយល់អំពីសេចក្តីពិតនោះទេ។ អ្នកក៏ត្រូវការយល់ពីព្រះអម្ចាស់ដែលទ្រង់ជាសេចក្តីពិតផងដែរ។

តើខគម្ពីរម៉ាថាយ ២២៖៣៧-៤០ ប្រាប់យើងថា ព្រះយេស៊ូវបានគិតអំពីច្បាប់របស់លោកម៉ូសេយ៉ាងដូចម្តេច?

ព្រះយេស៊ូវឆ្លើយតបទៅកាន់សំណួររបស់អ្នកប្រាជ្ញខាងច្បាប់។ ចម្លើយរបស់ព្រះយេស៊ូវបង្ហាញថា ក្រឹត្យវិន័យ១០ប្រការទាំងអស់គឺស្តីអំពីអ្វី។ ព្រះយេស៊ូវអង្គទ្រង់ផ្ទាល់​បានប្រទានក្រឹត្យវិន័យទាំង១០ប្រការទៅកាន់ម៉ូសេជាង ១​,៥០០ឆ្នាំមុន។ ក្នុងចម្លើយរបស់ព្រះអង្គ យើងឃើញថាព្រះយេស៊ូវផ្តល់នូវការគោរពដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ទៅកាន់គម្ពីរសញ្ញាចាស់។ គ្រីស្ទបរិស័ទជាច្រើនបានគិតថាព្រះយេស៊ូវបានបង្កើតនូវច្បាប់ថ្មីនៅត្រង់នេះ។ ពួកគេគិតថាព្រះយេស៊ូវបានជំនួសគម្ពីរសញ្ញាចាស់ដោយដំណឹងល្អពីគម្ពីរសញ្ញា ថ្មីទៅវិញ។ ប៉ុន្តែ គំនិតនេះមិនត្រូវទេ។ ការបង្រៀនរបស់ព្រះយេស៊ូវចេញមកពីច្បាប់មួយនៃព្រះគម្ពីរសញ្ញាចាស់។ ព្រះយេស៊ូវបង្ហាញថា ច្បាប់ទាំង៤ដំបូងនៃក្រឹត្យវិន័យ១០ប្រការគឺស្តីអំពីសេចក្តីស្រឡាញ់ និងការថ្វាយបង្គំដែលយើងបានជំពាក់ដល់ទ្រង់។ ច្បាប់ទាំង៦នៃក្រឹត្យវិន័យដែលជាច្បាប់ទី២ គឺស្តីអំពីសេចក្តីស្រឡាញ់ដែលយើងត្រូវការបង្ហាញទៅកាន់មនុស្សដទៃ។ ព្រះយេស៊ូវបកស្រាយថា «បណ្តា​ក្រឹត្យវិន័យ និង​អស់​ទាំង​ទំនាយ​ហោរា​ទាំង​ប៉ុន្មានក៏​សំរេច​នៅ​បទ​បញ្ញត្តិ​ទាំង​២​ប្រការ​នេះ​ឯង» (ម៉ាថាយ ២២៖ ៤០)។ តើលោកអ្នកឃើញថាព្រះយេស៊ូវដាក់ឈ្មោះអោយគម្ពីរសញ្ញាចាស់ថាជា «​ក្រឹត្យវិន័យ និង​អស់​ ទាំង​ទំនាយ​ហោរា​» ដែរឬទេ? នៅក្នុងជំនាន់របស់ព្រះយេស៊ូវសំណេរនៃគម្ពីរសញ្ញាចាស់ក៏ត្រូវបានហៅថា ជាក្រឹត្យវិន័យ ពួកហោរា និងបទទំនាយផងដែរ។ ហេតុនោះ ដោយប្រើឈ្មោះនេះ ព្រះយេស៊ូវលើកតម្កើងគ្រប់ទាំងអស់នៃគម្ពីរសញ្ញាចាស់។

«ព្រះយេស៊ូវបានបង្ហាញថា ព្រះគម្ពីរមានអំណាចដែលមនុស្សពុំគួរសង្ស័យ។ យើងគួរតែបង្រៀនមនុស្សដទៃទៀតពីសេចក្តីពិតដូចគ្នានេះ។ យើងត្រូវតែបង្ហាញពួកគេថា ព្រះគម្ពីរគឺជាព្រះបន្ទូលនៃព្រះ។ ព្រះគ្មានដែនកំណត់ទេ។ ដូច្នេះ ព្រះបន្ទូលរបស់ទ្រង់អាចបញ្ចប់នូវការមិនចុះសម្រុងទាំងអស់។ ព្រះគម្ពីរគឺជាគ្រឹះនៃជំនឿរបស់យើង»។ ដកស្រង់ពីសៀវភៅរបស់អ្នកស្រីអែល្លិន ជីវ៉ៃត៍ Christ’s Object Lessons, pages 39, 40 adapted។

ថ្ងៃអង្គារ ទី១៤ មេសា ឆ្នាំ២០២០

ព្រះយេស៊ូវ និងព្រះគម្ពីរ

សូមអានខគម្ពីរលូកា ២៤៖១៣-៣៥, ៤៤, ៤៥។ តើព្រះយេស៊ូវប្រើព្រះគម្ពីរដើម្បីបង្រៀនដល់ពួកសិស្សរបស់ទ្រង់អំពីដំណឹងល្អយ៉ាងដូចម្តេច?

បន្ទាប់ពីព្រះយេស៊ូវសុគត សិស្សរបស់ទ្រង់មានការភ័ន្តច្រឡំ និងពោរពេញទៅដោយមន្ទិលសង្ស័យ។ ពួកគេពុំបានយល់ថា ហេតុអ្វីបានជាព្រះយេស៊ូវត្រូវសុគតនោះទេ។ ពួកគេពុំបានយល់ពីការសុគតរបស់ទ្រង់មានន័យយ៉ាងដូចម្តេចនោះទេ។ ក្នុងបទគម្ពីរលូកា ២៤ ព្រះយេស៊ូវបង្ហាញអង្គទ្រង់ពីរដងបន្ទាប់ពីការសុគតរបស់ទ្រង់ដល់សិស្សទ្រង់។ ដំបូងព្រះយេស៊ូវបង្ហាញអង្គទ្រង់ទៅសិស្សពីរនាក់ របស់ទ្រង់នៅតាមផ្លូវទៅភូមិអេម៉ុស។ ក្រោយមកព្រះយេស៊ូវបង្ហាញអង្គទ្រង់ទៅសិស្សរបស់ទ្រង់ជាច្រើននាក់ទៀត។ ទាំងពីរដងនេះ ព្រះយេស៊ូវបានបកស្រាយពីរបៀបដែលគម្ពីរសញ្ញាចាស់ចែងអំពីព្រះជន្ម និងការសុគតរបស់ទ្រង់មុនពេលដែលរឿងទាំងនោះបានកើតឡើង។ «រួច​ទ្រង់​​ក៏​ស្រាយ​ន័យ​សេចក្តីដែល ​តម្រូវ​ដល់​ទ្រង់ពី​ក្នុង​គម្ពីរ​ទាំងឡាយឲ្យ​គេ​ស្តាប់ ចាប់​តាំង​ពី​គម្ពីរ​លោក​ម៉ូសេ និង​គម្ពីរ​ពួក​ហោរា​រៀង​មក» លូកា ២៤៖២៧។ ជាថ្មីម្តងទៀត ក្នុងខគម្ពីរលូកា ២៤៖៤៤, ៤៥ «ក៏​មាន​ព្រះបន្ទូល​ថា នេះ​ហើយ​ជា​សេចក្តី​ដែល​ខ្ញុំ​បាន​ប្រាប់​អ្នក​រាល់​គ្នាកាល​នៅ​ជា​មួយ​គ្នា​នៅ​ឡើយគឺ​ថា ត្រូវ​តែ​សំរេច​គ្រប់​ទាំង​សេចក្តី​ដែល​បាន​ចែង​ទុក​ពី​ខ្ញុំ ទោះ​ក្នុង​ក្រឹត្យវិន័យ​លោក​ម៉ូសេ ក្នុង​ទំនាយ​ពួក​ហោរា ឬ​ក្នុង​បទ​ទំនុក​ដំកើង​ផង នោះ​ទ្រង់​ក៏​បើក​បំភ្លឺ​សតិស្មារតី​គេ ឲ្យ​បាន​យល់​ក្នុង​គម្ពីរ»។

តើលោកអ្នកឃើញថា ព្រះយេស៊ូវពឹងផ្អែកលើព្រះគម្ពីរ ដើម្បីបំភ្លឺពីសេចក្តីពិតដែរឬទេ? ព្រះអង្គបង្ហាញពីរបៀបដែលអ្វីៗអំពីទ្រង់ត្រូវបានសរសេររាប់រយឆ្នាំមុន។ ដោយធ្វើបែបនេះ ព្រះយេស៊ូវបង្ហាញទៅសិស្សរបស់ទ្រង់ដើម្បីប្រើប្រាស់ព្រះគម្ពីរបំភ្លឺមនុស្សអោយយល់ពីដំណឹងល្អផងដែរ។

ឥឡូវនេះ សូមក្រឡេកមើលនូវអ្វីដែលព្រះយេស៊ូវមានបន្ទូលទៅកាន់សិស្សរបស់ទ្រង់នៅក្នុងខគម្ពីរម៉ាថាយ ២៨៖១៨-២០ «គ្រប់​ទាំង​អំណាច​បាន​ប្រគល់​មក​ខ្ញុំនៅ​លើ​ស្ថានសួគ៌ ហើយ​លើ​ផែនដី​ផង​ ដូច្នេះ ចូរ​ទៅ​បញ្ចុះ​បញ្ចូល​ឲ្យ​មាន​សិស្ស​នៅ​គ្រប់​ទាំង​សាសន៍ ព្រម​ទាំង​ធ្វើ​បុណ្យ​ជ្រមុជទឹក​ឲ្យដោយ​នូវ​ព្រះនាម​ព្រះវរបិតា ព្រះរាជបុត្រា និង​ព្រះវិញ្ញាណ​បរិសុទ្ធ​ចុះ ហើយ​បង្រៀន ឲ្យ​គេ​កាន់​តាម​គ្រប់​ទាំង​សេចក្តីដែល​ខ្ញុំ​បាន​បង្គាប់​មក​អ្នក​រាល់​គ្នា​ផង ហើយ​មើល ខ្ញុំ​ក៏​នៅ​ជា​មួយ​នឹង​អ្នក​រាល់​គ្នា​ជា​រាល់​ថ្ងៃ​ដែរ ដរាប​ដល់​បំផុត​កល្ប»។ គ្រប់ទាំងការបង្រៀនទាំងអស់របស់ព្រះយេស៊ូវសុទ្ធតែចេញមកពីព្រះគម្ពីរ។ ព្រះ អង្គយាងមកក្នុងការឆ្លើយតបទៅនឹងសេចក្តីសន្យារបស់ព្រះគម្ពីរ។ ព្រះអង្គធ្វើកិច្ចការអ្វីដែលព្រះគម្ពីរចែងថាទ្រង់នឹងធ្វើ។ ព្រះអង្គស្តាប់បង្គាប់ព្រះវរបិតារបស់ទ្រង់យ៉ាងពិតប្រាកដដូចដែលព្រះគម្ពីរបានចែងថា ទ្រង់នឹងធ្វើដូច្នោះ។

ព្រះយេស៊ូវទទួលស្គាល់ព្រះគម្ពីរ។ តើហេតុអ្វីបានជាយើងត្រូវធ្វើដូចគ្នា?

ថ្ងៃពុធ ទី១៥ មេសា ឆ្នាំ២០២០

ព្រះយេស៊ូវ និងប្រវត្តិសាស្ត្រនៃព្រះគម្ពីរ

ព្រះយេស៊ូវបង្រៀនថាព្រះគម្ពីរគឺជាបន្ទូលនៃព្រះ។ ព្រះគម្ពីរបង្ហាញយើងពីអ្វីដែលព្រះមានបន្ទូល។ ព្រះគម្ពីរមានប្រភពចេញមកពីព្រះ។ ដូច្នេះ ព្រះគម្ពីរបង្ហាញយើងពីផែនការរបស់ព្រះសម្រាប់គ្រប់ផ្នែកនៃជីវិតរបស់យើង។ ព្រះបំពេញកិច្ចការនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ ដើម្បីបង្ហាញយើងពីផែនការរបស់ទ្រង់ទៅកាន់មនុស្សលោក។ យើងអាចមើលឃើញពីផែនការនៅក្នុងព្រះគម្ពីរ។

ចូរយើងក្រឡេកមើលទៅឯឧទាហរណ៍ពីព្រះយេស៊ូវដែលបង្ហាញពីផែនការរបស់ព្រះសម្រាប់ផ្នែកគ្រប់យ៉ាងនៃជីវិតរបស់យើង។ ក្នុងខគម្ពីរម៉ាថាយ ១៩៖៤, ៥ ព្រះយេស៊ូវមានបន្ទូលអំពីខមួយដែលលោក ម៉ូសេបានសរសេរនៅក្នុងខគម្ពីរលោកុប្បត្តិ ១៖២៧។ ព្រះយេស៊ូវមានបន្ទូលថា «ទ្រង់​មាន​ព្រះបន្ទូល​តប​ថា តើ​អ្នក​រាល់​គ្នា​មិន​បាន​មើល​រឿង​ពី​ព្រះដែល​ទ្រង់​បង្កើត​មនុស្ស​កាល​ពី​ដើម ថា​ទ្រង់​បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​ទាំង​ប្រុស​ទាំង​ស្រីទេ​ឬ​អី រួច​ក៏​មាន​ព្រះបន្ទូល​ថា ដោយ​ហេតុ​នោះ​បាន​ជា​មនុស្ស​ប្រុស​នឹង​លា​ចេញ​ពី​ឪពុក​ម្តាយ ទៅ​នៅ​ជាប់​នឹង​ប្រពន្ធ»។ តើលោកអ្នកឃើញថាព្រះយេស៊ូមិនបានមានបន្ទូលថា «ព្រះគម្ពីរចែងថា» ដែរ ឬទេ? ទេ ព្រះយេស៊ូវមានបន្ទូលដោយសាមញ្ញថា «ទ្រង់​បង្កើត​មនុស្ស​កាល​ពី​ដើម»។ តើហេតុអ្វីបានជា ព្រះយេស៊ូវមានបន្ទូលយ៉ាងដូច្នេះ? ពីព្រោះព្រះអង្គចង់បង្ហាញថា ព្រះគឺជាអ្នកនិពន្ធដ៏ពិតប្រាកដនៃខដែល លោកម៉ូសេបានសរសេរ។ មែនហើយ លោកម៉ូសេបានកត់ត្រាវាចុះ។ ប៉ុន្តែ សេចក្តីពិតគឺមានប្រភពមកពីព្រះ។

សូមអានខគម្ពីរខាងក្រោម។ តើព្រះយេស៊ូវគិតអំពីមនុស្សដែលរស់នៅក្នុងសម័យនៃគម្ពីរសញ្ញាចាស់យ៉ាងដូចម្តេច? តើព្រះយេស៊ូវគិតថា ពួកគេជាមនុស្សក្នុងន័យពិតប្រាកដឬ?

ម៉ាថាយ ១២៖៣, ៤ _________​

ម៉ាកុស ១០៖៦-៨ ___________​

លូកា ៤៖២៥-២៧ ___________​

លូកា ១១៖៥១ _____________​

ម៉ាថាយ ២៤៖៣៨ __________​

ព្រះយេស៊ូវបង្ហាញយើងថា ព្រះអង្គជឿថាមនុស្ស ទីកន្លែង​ និងព្រឹត្តិការណ៍ដែលកើតមកនៃគម្ពីរសញ្ញាចាស់គឺជាការពិត។ ព្រះយេស៊ូវមានបន្ទូលអំពីអ្វីដែលបានកើតឡើងនៅក្នុងបទគម្ពីរលោកុប្បត្តិ ១, ២ គឺជាការពិត។ ព្រះយេស៊ូវមានបន្ទូលអំពីអេបិល (លោកុប្បត្តិ ៤) ជាមនុស្សពិតប្រាកដផងដែរ។ ព្រះយេស៊ូវក៏មានបន្ទូលអំពីដាវីឌបរិភោគនំប័ុងតាំងទុកជាអ្វីដែលបានកើតឡើងយ៉ាងពិតប្រាកដផងដែរ។ នំប័ុងតាំងទុកគឺជានំប័ុងពិសេសនៅក្នុងរោងឧបោសថរបស់ព្រះ។ មានតែពួកសង្ឃប៉ុណ្ណោះដែលត្រូវបាន អនុញ្ញាតអោយបរិភោគវា។ ព្រះយេស៊ូវមានបន្ទូលអំពីអេលីសេជាមនុស្សពិតប្រាកដផងដែរ។ ព្រះយេស៊ូវក៏មានបន្ទូលអំពី ពួកហោរារបស់ព្រះបានរងទុក្ខប៉ុនណានៅក្នុងអំឡុងនៃគម្ពីរសញ្ញាចាស់ (ម៉ាថាយ ៥៖ ១២; ម៉ាថាយ ១៣៖៥៧; ម៉ាថាយ ២៣៖៣៤-៣៦; ម៉ាកុស ៦៖៤)។ ព្រះយេស៊ូវមានបន្ទូលអំពីលោក ណូអេ។ ព្រះយេស៊ូវប្រើប្រាស់រឿងរបស់លោកណូអេ ដើម្បីប្រាប់យើងអំពីការដ៏អាក្រក់ៗដែលនឹងត្រូវ កើតឡើងនៅក្នុងសម័យចុងក្រោយ (ម៉ាថាយ ២៤៖៣៨, ៣៩)។ ព្រះគម្ពីរបង្ហាញយើងថាព្រះយេស៊ូវបានជឿថា រឿងរបស់លោកណូអេពិតជាកើតយ៉ាងពិតប្រាកដនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ។

ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី១៦ មេសា ឆ្នាំ២០២០

អ្នកដឹកនាំពួកជំនុំគម្ពីរសញ្ញាថ្មី និងព្រះគម្ពីរ

អ្នកសរសេរនៃព្រះគម្ពីរសញ្ញាថ្មីមានជំនឿលើព្រះយេស៊ូវដែរ។ អ្នកសរសេរគម្ពីរសញ្ញាថ្មីជឿ ថាគម្ពីរសញ្ញាចាស់គឺជាព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះ និងសម្រាប់បង្ហាញមនុស្សពីរបៀដែលត្រូវរស់នៅ។ យើងមិនបានឃើញអ្វីនៅក្នុងព្រះគម្ពីរសញ្ញាថ្មីដែលបង្ហាញថា ពួកគេទាំងនោះបានសង្ស័យលើផ្នែកណាមួយនៃព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះនោះទេ។

តើខគម្ពីរខាងក្រោមបង្រៀនយើងអ្វីខ្លះ អំពីជំនឿរបស់ពួកអ្នកដឹកនាំនៃគម្ពីរសញ្ញាថ្មីចំពោះព្រះគម្ពីរដែលជាព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះ?

កិច្ចការ ៤៖២៤-២៦ _________​

កិច្ចការ ១៣៖៣២-៣៦ ______​

រ៉ូម ៩៖១៧ ________________​

កាឡាទី ៣៖៨______________​

តើលោកអ្នកឃើញនៅក្នុងខគម្ពីរទាំងនេះ បង្ហាញថាព្រះគម្ពីរដូចគ្នានឹងព្រះបន្ទូលផ្ទាល់របស់ព្រះដែរឬទេ? ក្នុងបទគម្ពីរកិច្ចការជំពូក៤ ពួកសិស្សរបស់ព្រះយេស៊ូវបានសរសើរដល់ព្រះសម្រាប់ការដោះលែងលោកពេត្រុស និងលោកយ៉ូហានអោយមានសេរីភាព។ ពួកសិស្សរបស់ព្រះយេស៊ូវក៏សរសើរសម្រាប់បទទំនាយអំពីព្រះយេស៊ូវដែលព្រះបានប្រទានអោយដាវីឌជាយូរមកហើយផងដែរ។ ពួកសិស្ស របស់ព្រះយេស៊ូវបង្ហាញថា ពាក្យពេចន៍របស់ដាវីឌគឺជាបន្ទូលរបស់ព្រះយ៉ាងពិតប្រាកដ។ ក្នុងខគម្ពីរកិច្ចការ ១៣៖៣២-៣៦ លោកបុ៉លក៏មានប្រសាសន៍អំពីពាក្យពេចន៍ដែលដាវីឌបានសរសេរផងដែរ។ តើលោកអ្នកឃើញនៅក្នុងខ៣២ ដែលលោកប៉ុលមានប្រសាសន៍ថាពាក្យពេចន៍របស់ដាវីឌចេញមកពីព្រះដែរឬទេ? លោកប៉ុលមានប្រសាសន៍ថា «យើង​ខ្ញុំ​ក៏​ប្រាប់​ដំណឹង​ល្អ​នេះដល់​អ្នក​រាល់​គ្នា គឺ​ជា​សេចក្តី​សន្យាដែល​បាន​តាំង​នឹង​ពួកអយ្យកោ​យើង»។

ក្នុងខគម្ពីររ៉ូម ៩៖១៧ លោកប៉ុលមានប្រសាសន៍អំពីព្រះម្តងទៀត។ ប៉ុន្តែ លោកប៉ុលពុំបានមានប្រសាសន៍ពាក្យថា «ព្រះ»នោះទេ។ ទេ លោកប៉ុលបានប្រើពាក្យថា «បទគម្ពីរ»។ លោកប៉ុលមានប្រសាសន៍ថា «បទ​គម្ពីរ​សំដែង​ដល់​ផារ៉ោន»។ ក្នុងខគម្ពីរកាឡាទី ៣៖៨ លោកប៉ុលក៏សរសេរថា «បទគម្ពីរ» ជំនួសអោយ «ព្រះ»ផងដែរ។ លោកប៉ុលចង់អោយយើងបានឃើញថាព្រះគម្ពីរត្រូវបានចងភ្ជាប់យ៉ាងជិតស្និទ្ធនឹងព្រះអង្គទ្រង់ផ្ទាល់។

អ្នកសរសេរគម្ពីរសញ្ញាថ្មីបានជឿថា គម្ពីរសញ្ញាចាស់គឺជាព្រះបន្ទូលនៃព្រះ។ មានខគម្ពីររាប់រយខពីគម្ពីរសញ្ញាចាស់ត្រូវបានដកស្រង់យកមកប្រើនៅក្នុងគម្ពីរសញ្ញាថ្មី៖ ៤០០ខចេញពីកណ្ឌគម្ពីរអេសាយ។ ៣៧០ខចេញពីកណ្ឌគម្ពីរទំនុកដំកើង។ ២២០ខចេញពីកណ្ឌគម្ពីរនិក្ខមនំ និងមានខគម្ពីរជាច្រើនទៀត។ គម្ពីរសញ្ញាថ្មីត្រូវបានបំពេញដោយបទទំនាយពីគម្ពីរសញ្ញាចាស់ផងដែរ។ ឧទាហរណ៍ មួយចំនួនគឺនៅក្នុងខគម្ពីរម៉ាថាយ ២៖៥; ម៉ាកុស ១៖២; ម៉ាកុស ៧៖៦ និងលូកា ៣៖៤។ ទាំងអស់នេះបង្ហាញថា គម្ពីរសញ្ញាចាស់គឺជាគ្រឹះសម្រាប់គ្រប់យ៉ាងដែលព្រះយេស៊ូវ និងសិស្សរបស់ទ្រង់បានបង្រៀន។

ថ្ងៃសុក្រ ទី១៧ មេសា ឆ្នាំ២០២០

សិក្សាបន្ថែម

សូមអាន Ellen G. White, “As a Child,”pages 68-74, and “The Temptation” pages 114-123, in The Desire of Ages។

«មនុស្សគិតថា ពួកគេជាអ្នកមានប្រាជ្ញាជាងព្រះគម្ពីរ។ ពួកគេគិតថា ពួកគេមានប្រាជ្ញាជាងព្រះ។ ពួកគេមិនបានវិនិច្ឆ័យគ្រប់យ៉ាងដោយព្រះបន្ទូលនៃព្រះដែលជាព្រះគម្ពីរនោះទេ។ ព្រះគម្ពីរ គឺជាគ្រឹះសម្រាប់សេចក្តីពិត។ ប៉ុន្តែ មនុស្សជាច្រើនវិនិច្ឆ័យព្រះគម្ពីរដោយគំនិតផ្ទាល់របស់ពួកគេអំពីវិទ្យាសាស្ត្រ និងធម្មជាតិ។ ​ចុះយ៉ាងណាទៅវិញ ប្រសិនបើព្រះគម្ពីរមិនគាំទ្រគំនិតរបស់ពួកគេអំពីវិទ្យាសាស្ដ្រ? មនុស្សទាំងនេះនឹងបោះបង់ចោលព្រះបន្ទូលនៃព្រះ»។ ដកស្រង់ពីសៀវភៅរបស់អ្នកស្រីអែល្លិន ជីវ៉ៃត៍ Signs of the Times, March 27, 1884, page 1, adapted។

«ព្រះគម្ពីរបង្រៀនយើងអំពីប្រាជ្ញារបស់ព្រះ និងផែនការសម្រាប់ជីវិតរបស់យើង។ នៅពេលរៀនពីសេចក្តីពិតនៃព្រះគម្ពីរទាំងនេះ យើងនឹងក្លាយជាអ្នកដែលធ្វើកិច្ចការល្អ។ ចិត្តគំនិតរបស់យើងនឹងបានរឹងមាំឡើង។ ព្រះយេស៊ូវគឺជាគ្រូដ៏អស្ចារ្យ. . . . . ព្រះអង្គបានប្រទានសេចក្តីពិតទៅកាន់រាស្ត្ររបស់ ទ្រង់។ ក្នុងនាមជាសិស្សរបស់ព្រះយេស៊ូវ យើងត្រូវតែធ្វើអោយសេចក្តីពិតរបស់ព្រះបានយល់ដល់មនុស្សគ្រប់គ្នានៅលើផែនដី។ ពុំមានការញែកចេញជាបរិសុទ្ធបានទេបើគ្មានព្រះគម្ពីរនោះ។ ព្រះគម្ពីរគឺជាសេចក្តីពិតរបស់ព្រះ។ ដូច្នេះ វាសំខាន់ណាស់ដែលគ្រប់គ្នាយល់ពីអ្វីដែលព្រះគម្ពីរចែងមក»។ ដកស្រង់ពីសៀវភៅរបស់អ្នកស្រី អែល្លិន ជីវ៉ៃត៍ Fundamentals of Christain Education, page 432, adapted។

សំនួរពិភាក្សា៖
  1. ទស្សនវិទូសម័យថ្មីជាច្រើនពុំបានជឿថា ព្រះគម្ពីរគឺជាព្រះបន្ទូលនៃព្រះនោះទេ។ ប៉ុន្តែ ព្រះយេស៊ូវ និង អ្នកសរសេរគម្ពីរសញ្ញាថ្មី ព្រមទាំងលោកប៉ុលផងបានបង្រៀនថា គម្ពីរសញ្ញាចាស់គឺជាព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះ។ តើទស្សនៈរបស់ពួកគេប្រាប់យើងអ្វីខ្លះ អំពីមូលហេតុដែលគំនិតសម័យថ្មីជាច្រើនអំពីព្រះគម្ពីរជាគំនិតខុសឆ្គង?

  2. អ្នកប្រាជ្ញខាងព្រះគម្ពីរសម័យថ្មីបានបដិសេធសេចក្តីបង្រៀនសំខាន់ៗរបស់ព្រះគម្ពីរ។ ពួកគេបដិសេធសេចក្តីបង្រៀនដែលថា ព្រះបានបង្កើតផែនដីនៅក្នុងរយៈពេល៦ថ្ងៃ។ ពួកគេពុំបានជឿថា លោកអ័ដាម ជាមនុស្សពិតនោះទេ។ ពួកគេពុំបានជឿទៅលើទឹកជំនន់ពាសពេញពិភពលោកនោះទេ។ អ្នកខ្លះគិតថា លោកអ័ប្រាហាំពុំមានជីវិតរស់នៅទាល់តែសោះ។ ពួកគេគិតថារឿងនៅក្នុងគម្ពីរនិក្ខមនំពុំបានកើតឡើងនោះទេ។ អ្នកទាំងនេះពុំបានជឿថា បាដិហារ្យរបស់ព្រះយេស៊ូវមានមែននោះទេ។ ពួកគេពមិនជឿថា ព្រះអង្គបានមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញពីសុគតនៅក្នុងរាងកាយពិតប្រាកដមួយនោះទេ។ អ្នកខ្លះពុំបានជឿថា បទទំនាយស្តីអំពីអ្វីដែលនឹងត្រូវកើតមាននាពេលអនាគតនោះទេ។ គំនិតទាំងនេះបានកើតឡើងនៅពេលដែលមនុស្សចាប់ផ្តើមសង្ស័យលើព្រះបន្ទូលនៃព្រះ។ តើយើងអាចជួយអ្នកដែលមានមន្ទិលសង្ស័យអោយយល់ពីសេចក្តីពិតដ៏ជាក់លាក់បានដោយរបៀបណា? ​

រឿងខ្លី

ការប្រកបអាហារយកបានចិត្ត

Jeans

ជារៀងរាល់ថ្ងៃបរិសុទ្ធក្រុមអ្នកដែលឈប់សម្រាកបានមកជួបជុំគ្នានៅឯព្រះវិហារសេវេនដេយអាត់វេនទីស្ទនៅក្នុងរមណីយដ្ឋានសមុទ្រខ្មៅ (Black Sea) ដ៏ពេញនិយមនៃទីក្រុង ហ្គីលីនហ្សេក (Gelend- zheck) ប្រទេសរុស្ស៊ី។

ភ្ញៀវកិត្តិយសមកពីស៊ីបេរីតំបន់ភ្នំអ៊ូរ៉ាល់ និងពីតំបន់ឆ្ងាយៗផ្សេងទៀតនៃប្រទេសរុស្ស៊ីបាន រំលឹកលោកគ្រូគង្វាលអាន់ដ្រេ ប្រូកូប៉េវ (Andrey Prokopev) ពីចំណុចពិសេសមួយចំនួនដែលគាត់បានរៀនកាលដែលកំពុងសិក្សានៅវិទ្យាស្ថានអន្តរជាតិអាត់វេនទីស្ទនៃការសិក្សាកម្រិតខ្ពស់នៅក្នុងប្រទេសហ្វីលីពីននៅឡើយ។ នៅពេលដែលភ្ញៀវបានមកដល់បរិវេណព្រះវិហារលោកគ្រូ ប្រូកូប៉េវ ព្រមទាំងសិស្សានុសិស្សទាំងឡាយបានដាក់វេនគ្នាទទួលអាហារពួកគេតាមរយៈប្រកបអាហារនៅថ្ងៃបរិសុទ្ធបន្ទាប់ពីថ្វាយបង្គំរួច។

លោកគ្រូ ប្រូកូប៉េវបានរៀបចំការប្រកបអាហារនាថ្ងៃបរិសុទ្ធតាមបែបស្រដៀងគ្នាសម្រាប់ភ្ញៀវទាំងឡាយនៅឯព្រះវិហាររុស្ស៊ីផងដែរ។ គាត់បានណែនាំថា ក្រុមនៃថ្នាក់សប្បាតហ៍ស្គូលទាំង៦នៃព្រះវិហារដែលមានសមាជិក៦ទៅ៧នាក់នៅក្នុងក្រុមអាចដាក់វេនគ្នាម្តងមួយក្រុមដើម្បីទទួលអាហារដល់ភ្ញៀវ។

ក្រោយពីការអធិប្បាយនៃថ្ងៃបរិសុទ្ធបន្ទាប់បានចប់សព្វគ្រប់មានអ្នកដែលវ៉ាកងចំនួន២០នាក់នៅក្នុងភ្ញៀវកិត្តិយសទាំងឡាយបានទទួលយកការអញ្ជើញអោយចូលរួមប្រកបអាហារថ្ងៃត្រង់នៅក្នុងផ្ទះបាយនៃព្រះវិហារដោយរីករាយ។ បន្ទាប់ពីភ្ញៀវបានទទួលទានរួចដោយអំណរ លោកគ្រូ អាន់ទ្រេ ប្រូកូប៉េវផូវបានសូមអោយពួកគេណែនាំខ្លួនគេព្រមទាំងចែករំលែកពីរបៀបដែលពួកគេបានក្លាយមកជាសមាជិកអាត់វេនទីស្ទផងដែរ។

ទីបន្ទាល់ផ្ទាល់ខ្លួនដែលចេញមកជាលទ្ធផល គឺមានអានុភាពខ្លាំង រីឯសមាជិកក្រុមជំនុំបានស្តាប់ទីបន្ទាល់ដោយក្តីរីករាយផងដែរ។ លោកគ្រូ ប្រូកូប៉េវចង់អោយមានមនុស្សច្រើនជាងនេះស្តាប់ពីរឿងរ៉ាវទាំងនេះ ដូច្នេះ គាត់បានចាប់ផ្តើមអញ្ជើញអ្នកជិតខាងដែលពុំមែនជាសមាជិកអាត់វេនទីស្ទអោយចូលមកព្រះវិហារដើម្បីថ្វាយបង្គំ និងទទួលទានអាហារផងដែរ។

នៅថ្ងៃបរិសុទ្ធមួយ អ្នកវ៉ាកងអាត់វេនទីស្ទម្នាក់បានចែករំលែកនូវរឿងដ៏គួរអោយកត់សម្គាល់មួយអំពីលោកតារបស់នាងដែលជាអ្នកចុងភៅចំអិនអាហារសម្រាប់ទាហានដែលធ្វើដំណើរតាមរយៈរថភ្លើងទៅកាន់ វែស្ទឺន ហ្វ្រុននៅក្នុងអំឡុងនៃសង្គ្រាមលោកលើកទី២​។ ចុងភៅត្រូវបានគេគោរពយ៉ាងខ្លាំងចំពោះការខិតខំធ្វើការ និងរបៀបរស់នៅដែលមិនទទួលទានសុរា ប៉ុន្តែ គាត់គឺជាអ្នកអាត់វេនទីស្ទ ម្នាក់ដែលបដិសេធមិនព្រមធ្វើការនៅថ្ងៃបរិសុទ្ធ។ មេចុងភៅពុំអាចអនុញ្ញាតអោយគាត់សម្រាកនៅថ្ងៃសៅរ៍បានទេ ប៉ុន្តែ ពួកគេក៏មិនចង់បាត់បង់គាត់ដែរ។ ទីបំផុត មេបញ្ជាការបានកោះហៅគាត់។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា «សមមិត្តខ្ញុំអើយ ខ្ញុំនឹងបណ្តេញអ្នកចេញនៅថ្ងៃសុក្រ ហើយខ្ញុំនឹងជួលអ្នកវិញនៅថ្ងៃអាទិត្យ»។

ការរៀបចំការងារបានដំណើរការយ៉ាងរលូន។ ពេលវេលាសេសសល់នៃសង្រ្គាម លោកតាចុងភៅត្រូវបានបណ្តេញចេញរៀងរាល់ថ្ងៃសុក្រ និងជួលមកវិញជារៀងរាល់ថ្ងៃអាទិត្យ។ នៅពេលដែលអ្នកវ៉ាកងសម្រាកបានបញ្ចប់ការរៀបរាប់ពីរឿងនៃលោកតារបស់នាង មានភ្ញៀវម្នាក់ដែលមិនមែនជាសមាជិកនៅឯតុអាហារ នាងបាននិយាយឡើងថា «ខ្ញុំចង់ក្លាយជាអាត់វេនទីស្ទ»។ដោយក្តីរីករាយលោកគ្រូ ប្រូកូប៉េវក្រោយមកបានធ្វើពិធីជ្រមុជទឹកអោយស្ត្រីម្នាក់នោះ។ សរុបមក មានមនុស្សទាំងអស់ចំនួន៤នាក់បានចូលមកឯព្រះយេស៊ូវតាមរយៈការចែកចាយពីទីបន្ទាល់ផ្ទាល់ខ្លួនបានធ្វើពិធីជ្រមុជទឹកនៅក្នុងរយៈពេល២ឆ្នាំចាប់តាំងពីការប្រកបអាហាររួមគ្នាមក។

Powered by CAM