ប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបានគេស្គាល់ថា ជាស្រុកខ្មែរនៅក្នុងសហភាពអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដែលជាផ្នែកមួយនៃភូមិភាគបូព៌ា។ នៅឆ្នាំ១៩៣០ លោក ហ្វ្រេត ភីកខិត (Fred L. Pickett) បានក្លាយជាបេសកជនអាត់វេនទីស្ទដំបូងដែលបានចូលមកប្រទេសកម្ពុជាពីមិសិនឥណ្ឌូចិន។ ដោយព្រោះតែគេមិនព្រមអនុញ្ញាតឲ្យលោកសាងសង់ ព្រះវិហារនៅក្នុង ប្រទេសកម្ពុជា ដូច្នេះលោកក៏ធ្វើដំណើរទៅកូឆិន ឆាយណា (កាលណោះជាវៀតណាមខាងត្បូង ហើយលោកក៏បានសាងសង់ព្រះវិហារមួយនៅទីនោះដោយមានសមាជិក ប្រាមាណជា៣២នាក់)។
បេសកជនដំបូងៗផ្សេងទៀតរួមមាន រ៉ូបឺត បិន (Robert Bentz) និងភរិយា ម៉ាថា បិន (Martha Bentz) ជាជនជាតិបារាំងទាំងពីរនាក់ដែលបានមកបើកថ្នាក់ព្រះគម្ពីរ ព្រមទាំងបើកឱសថដ្ឋានសម្រាប់មាតានៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៣៨។ បន្ទាបើមក ដោយសារសង្គ្រាមលោកលើកទីពីរក៏តម្រូវឲ្យបិនដំណើរការ។ ដូច្នេះ ពួកគេក៏បានធ្វើដំណើរទៅកាន់មិសិនបារាំងឥណ្ឌូចិន នៅក្នុងទីក្រុងសៃហ្គន វៀតណាមខាងត្បូងវិញទៅ។
លោកគ្រូគង្វាល រ៉ាហ្វ អ៊ី នៀល (Ralph E. Neal) បានក្លាយជាបេសកជនក្រោយសង្គ្រាមដំបូងគេដែលបានចូលមកប្រទេសកម្ពុជានៅក្នុងឆ្នាំ១៩៥៧។ បន្ទាប់ពីរូបលោក គឺមានលោក វង់ យូ សេង (Wong Yew Seng) មកពីប្រទេសសិង្ហបុរី និងលោក មែនញូអែល ជី តតេ (Manuel G. Torte) មកពីប្រទេសភីលីពីន។ រហូតមកទល់គ្នានឹងថ្ងៃ ទី១ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៥៨ នោះទើបព្រះវិហារអាត់វេនទីស្ទដំបូងបង្អស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាចាប់ដំណើរការ ដោយមានសមាជិក១១នាក់មកពីប្រទេសជាតិ ផ្សេងៗគ្នា។ នៅថ្ងៃទី ២១ ខែសីហា ឆ្នាំ១៩៥៩ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក៏បានទទួលស្គាល់បេសកកម្មរបស់យើង។ ដូច្នេះ យើងក៏បានសាងសង់ព្រះវិហារមួយដែលអាចផ្ទុកសមាជិកបាន១៥០នាក់នៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ ហើយបានបើកឲ្យប្រើប្រាស់នៅថ្ងៃទី៣ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ១៩៦២។ ក្រោយមក ដោយមានការផ្លាស់ប្ដូរបរិបទនយោបាយនៅក្នុងប្រទេស ក៏តម្រូវ ឲ្យបុគ្គលិកមកពីក្រៅប្រទេសទាំងអស់ភៀសខ្លួនចេញពីប្រទេសកម្ពុជានៅក្នុងឆ្នាំ១៩៦៥ (ព្រះបរមកោដ្ឋសម្ដេចសីហនុ បានផ្ដាច់ទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក) ដែលជាហេតុបណ្ដាលឲ្យមានការបិទរាល់បេសកកម្មរបស់អាត់វេនទីស្ទទាំងអស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជារហូតដល់ឆ្នាំ១៩៧២។
នៅឆ្នាំ១៩៧២ លោក អេតវីន ម័រ (Edwin Moore) បានបើកសាលាភាសាអង់គ្លេសមួយដែលមានកូនសិស្សកើនឡើងរហូតដល់៥០០នាក់នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៧៥។ នៅឆ្នាំ១៩៧៤ មានសមាជិកអាត់វេនទីស្ទចំនួន៣៣នាក់ ព្រះវិហារចំនួន២ គ្រូគង្វាលពេញសិទ្ធិម្នាក់ និងគ្រូគង្វាលមិនទាន់ពេញសិទ្ធិចំនួន២នាក់ទៀតនៅក្នុង ប្រទេស កម្ពុជា។ សមាជិក ទាំងអស់លើកលែងតែបីនាក់គត់ដែលបានចាកចេញពីប្រទេសកម្ពុជាមុនពេលដែលពួកកុម្មុយនិស្តខ្មែរក្រហមបានឡើងកាន់កាប់ អំណាចបានស្លាប់ទាំងអស់ ខ្លះដោយ អត់អាហារឯខ្លះទៀតត្រូវគេសម្លាប់។
ក្នុងនោះផងដែរ នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៧៤ រាជរដ្ឋាភិបាលក៏បានអនុញ្ញាតឲ្យ SAWS បញ្ជូនលោក និងលោកស្រី ម៉ាធ្យូ ហ្វឺហ្គាសសុន (Mathew Ferguson) ឲ្យមកធ្វើជាអ្នក ជួយសង្គ្រោះបន្ទាន់ស្ម័គ្រចិត្ត។ លោកគ្រូគង្វាល និងអ្នកស្រី Ng Gan Theow (សព្វថ្ងៃជាលេខានៃសន្និសីទអាត់វេនទីស្ទពិភពលោក) បានមកពីប្រទសសង្ហបុរី ហើយបានបើកសាលាព្រះគម្ពីររបស់លោកនៀលឡើងវិញ ដោយមានបន្ថែមថ្នាក់ព្រះគម្ពីរដោយប្រើភាសាចិន និងភាសាខ្មែរថែមទៀត។
ប៉ុន្តែ ជាថ្មីម្ដងទៀតនៅឆ្នាំ១៩៧៥ បេសកកម្មរបស់អាត់វេនទីស្ទទាំងអស់ត្រូវបញ្ចប់ គឺនៅពេលដែលពួកកុម្មុយនិស្តខ្មែរក្រហមបានឡើងកាន់កាប់អំណាចនៅក្នុងប្រទេស កម្ពុជា។ កិច្ចការអាត់វេនទីស្ទបានចាប់ផ្ដើមក្នុងចំណោមប្រជាជនកម្ពុជានៅក្នុងជំរុំភៀសខ្លួននៅក្នុងប្រទេសថៃនៅដើមទសវត្សរ៍១៩៨០។ ព្រះជាម្ចាស់បានប្រទានពរឲ្យ មានផលចម្រូតជាច្រើន។ នៅក្នុងសម័យដ៏ខ្វះខាតមួយ ជនភៀសខ្លួនកម្ពុជាបានបើកទ្វារចិត្តរបស់ពួកគេទទួលយកដំណឹងល្អ។ អ្នកដែលទើបតែក្លាយមកជាអាត់វេនទីស្ទ ក្លាយទៅជាអ្នកផ្សាយដំណឹងល្អយ៉ាងសកម្មនៅក្នុងក្រុមគ្រួសារ និងមិត្តភ័ក្ដិរបស់ពួកគេ។ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៨១ ព្រះវិហារខ្មែរចំនួនប្រាំពីរខ្នងត្រូវបានសាងសង់ឡើងនៅក្នុងជំរុំជនភៀសខ្លួន។ អ្នកស្រី ជូឌី អេតខិន ក៏ស្ថិតនៅក្នុងក្រុមបេសកជនដំបូងដែលបានបំពេញកិច្ចការទៅដល់ជនភៀសខ្លួនដែរ។
នៅឆ្នាំ១៩៩២ អង្គការសហប្រជាជាតិបានជួយភាគីជម្លោះកម្ពុជាផ្សេងៗដើម្បីស្វែងរកកិច្ចសន្តិភាពមួយ។ ឆ្នាំបន្ទាប់ ការបោះឆ្នោតដែលគាំពារដោយអង្គការ សហប្រជាជាតិ ក៏ត្រូវធ្វើឡើង ហើយរាជរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់មួយក៏ចាប់បដិសន្ធិឡើងហើយប្រទេសកម្ពុជាក៏បើកចំហទៅកាន់ពិភពខាងក្រៅ។
ព្រះវិហារអាត់វេនទីស្ទចាប់ផ្ដើមដំណើរការក្រោមអនុស្សរណៈយល់យោគមួយរបស់អង្គការអាត់ដ្រា ADRA ជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាល។ បីឆ្នាំក្រោយមក ព្រះវិហារសេវេនដេយ ត្រូវទទួលស្គាល់ជាផ្លូវការដោយរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ កាលពីកំឡុងទសវត្សរ៍១៩៩០ យើងមានសមាជិកអាត់វេនទីស្ទតែមួយចំនួនតូចប៉ុណ្ណោះ។ នៅឆ្នាំ២០១៥ សមាជិកព្រះវិហាររបស់យើងមានដល់ទៅ៥៣៥៥នាក់។ យើងមានព្រះវិហារចំនួន៦ ក្រុមធំចំនួន២៧ និងក្រុមតូចៗប្រមាណជា១៣០នៅទូទាំងប្រទេស។
មកដល់ឆ្នាំ២០១១ យើងបានចូលទៅដល់គ្រប់ទាំង២៤ខេត្តក្រុងនៃប្រទេសកម្ពុជា (ដែលមានប្រជាជនប្រមាណជា១៤លាននាក់)។ យើងមានគ្រូគង្វាលប្រចាំតំបន់ចំនួន ១៨នាក់ (៧នាក់បានបំបួសរួចហើយ) ព្រមទាំងមានសាលាអាត់វេនទីស្ទដែលមានការទទួលស្គាល់ពីថ្នាក់មត្តេយ្យរហូតដល់ថ្នាក់ទី១២នៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញដែលមានសិស្ស ចូលរៀនប្រមាណជា៤០០នាក់។ ព្រះជាម្ចាស់បានប្រទានពរដល់កិច្ចការនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាហើយយើងទាំងអស់គ្នាបន្តអធិដ្ឋានរកការដឹកនាំ ក៏ដូចជាការចង្អុលបង្ហាញ ទិសរបស់ព្រះអង្គថែមទៀត។
The country of Cambodia was known as the Khmer district in the Southeast Asian Union, part of the Far East Division. In 1930 Fred L. Pickett became the first Adventist missionary to enter Cambodia from the Indo-Chinese Mission. Because he was not given permission to build a church he went to Cochin China (South Vietnam, then, and with 32 church members he built a church there. Other early missionaries included Robert Bentz and his wife (Martha Bentz), both French nationals, who came and operated a Bible school and maternity clinic in Phnom Penh in 1938. The start of WWII required Bentz to go to the French Indo-Chinese Mission in Saigon, South Vietnam. Pastor Ralph E. Neall became the first postwar Adventist worker to enter Cambodia in 1957. He was followed by Wong Yew Seng (from Singapore) and Manuel G. Torte (from the Philippines.)
It was not until November 1,
1958 that the first SDA church in Cambodia was chartered with 11 members who represented many different nationalities. On August 21, 1959 the Cambodian government finally recognized our mission making it possible to construct a 150 capacity church in Phnom Penh which opened on February 3, 1962.
Political changes required all oversea workers to leave the country in 1965 (king Sihanouk broke off diplomatic relation with the United States of America) which effectively closed down SDA work in Cambodia until 1972. In 1972 Edwin Moore started an English language school which grew to more than 500 students by 1975. By 1974 there were 33 Adventist members, 2 churches, 1 ordained minister and 2 licensed ministers in Cambodia. All church members except three who left the country right before it fell to communist Khmer Rouge perished either of starvation or killed. Also in 1974 the government allowed SAWS to send Mr. and Mrs. Matthew Ferguson as volunteer relief workers. Pastor and Mrs. Ng Gan Theow (now GC Executive Secretary) came from Singapore and reopened the Neall’s Bible School with additional Bible classes in Chinese and Cambodian. But again in 1975 the SDA work ended with all other Christian work when the communist Khmer Rouqe took power in Cambodia.
Adventist work started among the Cambodian people in the refugee camps in Thailand in the early 1980’s. God has blessed with a bountiful harvest. In their time of need the Cambodian refugees have opened their hearts to the Gospel message. The newly converted SDA’s had been active missionaries among their families and friends. Since 1981 nine Khmer churches have been established in the refugee camps. Mrs. Judy Aitken was among the first missionaries who ministered to the refugees. In 1992 the UN helped the various Cambodian war factions to reach a peace settlement. The following year a Un-sponsored general election was held and a legitimate government was formed and Cambodia opened to the outside world. The Adventist church began operation under ADRA’s Memorandum of Understanding with the government. Three years later the Seventh-day church was officially recognized by the government. We had just a handful of SDA’s in the early 1990’s. In 2015, our church membership stands at 5355. We have six organized churches,27 companies, and about 130 worship groups across the country.
By 2001 we had entered all of Cambodia’s 24 provinces (pop. 14 million) We have 18 field Pastors (7 are ordained) and an accredited K-12 Adventist school in Phnom Penh with an enrollment of about 400 students. God has blessed the work in Cambodia and we continue to pray for his guidance and direction.